Kratka priča o Lionu u prošlosti, kafani Lion i tramvaju šestici
Deo teksta i slika preuzet iz knjige "Beogradska periferija kod Cvetkove kafane" od Milana-Miće Stamenkovića
Lion je deo Zvezdare koji se ušuškao između Bulbuldera, Crvenog krsta, Đerma i Cvetkove pijace (zanimljivo je da i francuski grad Lion ima kvart Crveni krst) i u tom potezu vlada Bulevarom.
Lion je pre Drugog svetskog rata bio trgovinski centar prepun dućana, knjižara i zanatskih radnji. Trgovinski centar se razvio na (tadašnjem) kraju Bulevara koji je od Starog Đerma do Cvetkove kafane bio popločan kamenim kockama. Cvetkova kafana označavala je završetak gradskog sveta. Okolinu su činile kuće sa cvetnim baštama i stablima kajsije, trešnje, šljive… U, za to vreme, malobrojnim zgradama su živele “kirajdžije“.
Duž ulice bili visoki jablanovi i duboki šanac preko koga su bili postavljeni drveni mostići. Tada je stanovništbo Liona i Zvezdare bilo veoma heterogeno. Osim većinskih Srba, bilo je Hrvata, Slovenaca, Mađara, Nemaca, Rusa, Jevreja, Čeha, kao i Kalmita. Biće posebna priča o njima.
Kafana “Lion” je bila omiljeno mesto predratnih državnih službenika, oficira i učitelja, poznata po turnirima u bilijaru, šahu i dominama, kao i po nedeljnim igrankama za mlade. Pamti se kafana iz šezdesetih godina prošlog veka po leskovačkoj mućkalici. Tada je Lion bila “standardna, socijalistička kafana” sa belim stolnjacima na četvrtastim stolovima, u koju su porodice dolazile na ručak. Inače čitav kraj je dobio ime baš po kafani “Lion”. Vlasnik je kafani dao ime u znak sećanja na grad Lion u Francusko i na ratne dane koje je provedeo u toj zemlji. Kafana Lion se nalazila se na zapadnom uglu ulice Miloša Zečevića i Bulevara kralja Aleksandra.
Između dva rata, prednost stanovnika dela Zvezdare oko Cvetkove pijace, je bila ta što je periferija kod Cvetka sa gradom bila povezana tramvajskom linijom. Čuvena “šestica” išla je od Cvetkove kafane jednim kolosekom niz Ulicu kralja Aleksandra. Kod “Liona” su se tramvaji sačekivali, a odatle su ka gradu nastavljali u dva koloseka koja preko Terazija vodila do spomenika knezu Mihailu, gde je bila početna stanica. Uoči Drugog svetskog rata postavljena je i druga traka, a za vreme okupacije tramvajska linija je produžena do nekadašnje industrije Beli metal.
Tramvaji su imali prednja i zadnja kola. Kod Cvetkove kafane je čekala su rezervna kola na sporednom koloseku. Nije bilo okretnice. Kočničar, ujedno i vozač, je vozio tramvaj stojeći, a signal upozorenja je mehanički pritiskao nogom. Vrata na svakoj stanici je zatvarao kočničar. Ulazilo se na zadnja, a izlazilo na prednja vrata. Sedišta su bila drvena, a prtljag se ostavljao napred kod kočničara. U svakim kolima je bio po jedan kondukter. Znak za polazak je davao pomoću kožnog kaiša, koji se pružao kroz oboja kola do kočničara, gde se nalazilo metalno zvono.
Stanice su bile česte. Cena karte za vožnju u prednjim kolima je skoro dvostruko bila veća u odnosu na cenu vožnje u zadnjim kolima. Grejanje u tramvajskim kolima nije bilo, pa je preko zime vožnja bila neugodna. Zaposleni su imali lepo skrojene letnje i zimske uniforme od kvalitetnog štofa. Bilo je uobičajeno da se ustupa mesto starijima. Pušenje je bilo dozvoljeno samo u zadnjim kolima. Švercovanje nije bilo poznato, ali je bilo „kešanja“ – besplatne vožnje kačenjem spolja za zadnju karoseriju prikolica ili između prednjih i zadnjih kola. Ove akrobacije izvodila je uglavnom dečurlija pa je često bilo nezgoda i žandarmerija je gotovo svakodnevno imala pune ruke posla.
U predratnom periodu na Bulevaru kralja Aleksandra, tačnije na potezu od ulice Miloša Zečevića, pa sve do Cvetkove kafane (sa strane koja gleda ka Dimitrijali) nalazile su se redom: kafana Lion, pošta, žandarmerijska stanica, molersko farbarska radnja, stolar, apoteka, fotografska radnja, javna kuća, stolar, potkivač, frizer, kafana Ž. Milenkovića, radionica građevinske stolarije, bife Gročić, dečji dispanzer, vatrogasna komanda, berberin, kafana Dabović, krznar, kovač, drvara, radnja za prodaju mlečnih proizvoda, narodna kuhinja, duvandžinica, pekara, kolonijalna bakalska radnja, radionica umetničke bravarije, sajdžija, frizer, modiskinja Juliška, manufakturna radnja, kafana Lepa Katarina, bakalnica, radionica za preradu kože, četkarska radnja i senara.
A na suprotnoj strani, isto od preko puta Miloša Zečevića pa do Cvetkove kafane bile su redom: poslastičarnica, staklorezačka radnja, javna kuća, bakalnica, bife Ritopek, stolar, kazandžija, stolarska radnja i pilana, drvara, mlin, bravar, limar, obdanište, obućar, fabrika štofova Neimar, fabrika Nestor, kafana i stovarište pića, manufakturna radnja, krojački slaon, voskar, gvožđarska radnja, limar, pekara, kasapnica, obućar, berbernica, kafana Šangaj, berbernica, kafana Bajloni, drvara, Jelićeva kafana sa štalama, poslastičarnica, parfimerija, magaza, tetka Emilijin bife, prodavnica novina, bakalnica, staklorezac, trafika, pekara i Cvetkova kafana.
Između svih objekata bile su manje stambene zgrade i kuće.
I na kraju, evo jedne mape iz 60ih godina, koja malo više vuče na stranu prema Zvezdarskoj šumi :
